Metotreksat
Lek Metotab jest wskazany w leczeniu:
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłą chorobą stawów i tkanki łącznej, która
charakteryzuje się zapaleniem błon maziowych (błony znajdujące się w stawach). Błony maziowe
wytwarzają płyn, którego funkcją jest zmniejszanie tarcia w wielu stawach. Stan zapalny powoduje
pogrubienie błony maziowej i obrzęk stawu.
Łuszczyca pospolita jest często spotykaną, przewlekłą chorobą skóry, którą cechuje występowanie
czerwonych plam pokrytych grubymi, suchymi, srebrzystymi, przylegającymi łuskami.
Lek Metotab modyfikuje i spowalnia przebieg choroby.
Metotreksat, który jest składnikiem leku Metotab, może być również dopuszczony do leczenia innych
chorób niewymienionych w tej ulotce. W razie dalszych wątpliwości należy zwrócić się do lekarza,
farmaceuty lub innego pracownika opieki zdrowotnej i zawsze postępować zgodnie z ich zaleceniami.
W leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów i łuszczycy pospolitej Metotab należy przyjmować
tylko raz na tydzień.
Przyjęcie zbyt dużej dawki Metotab (metotreksat) może mieć skutek śmiertelny.
Należy bardzo uważnie zapoznać się z treścią punktu 3 tej ulotki.
W razie jakichkolwiek pytań, należy przed przyjęciem tego leku zwrócić się do lekarza lub
farmaceuty.
Przed rozpoczęciem stosowania leku Metotab należy omówić to z lekarzem lub farmaceutą:
Specjalne środki ostrożności dotyczące stosowania leku Metotab
Metotreksat na pewien czas zaburza wytwarzanie plemników i komórek jajowych; w większości
przypadków działanie to ustępuje. Metotreksat może spowodować poronienie i ciężkie wady
wrodzone. Pacjentka powinna unikać zajścia w ciążę w czasie przyjmowania metotreksatu i przez co
najmniej 6 miesięcy po zakończeniu leczenia. Patrz także punkt „Ciąża, karmienie piersią i wpływ na
płodność”.
Zalecane badania kontrole i środki ostrożności
Ciężkie działania niepożądane mogą wystąpić również po zastosowaniu małych dawek metotreksatu.
Aby wykryć je na czas, lekarz musi wykonywać badania kontrolne i testy laboratoryjne.
Przed rozpoczęciem leczenia
Przed rozpoczęciem leczenia wykonane zostanie badanie krwi, aby sprawdzić, czy pacjent ma
wystarczającą liczbę komórek krwi. Badania krwi zostaną również wykonane, aby ocenić czynność
wątroby i sprawdzić, czy u pacjenta nie występuje zapalenie wątroby. Ponadto sprawdzone zostanie
stężenie albuminy (białka krwi) w surowicy i czynność nerek oraz przeprowadzona ocena w kierunku
zapalenia wątroby (zakażenia wirusem zapalenia wątroby). Lekarz może również zdecydować o
przeprowadzeniu innych badań wątroby, które mogą obejmować badania obrazowe wątroby lub
pobranie niewielkiej próbki tkanki wątroby w celu dokładniejszej oceny. Ponadto lekarz może
sprawdzić, czy u pacjenta nie występuje gruźlica i w tym celu zlecić wykonanie RTG klatki piersiowej
lub badania czynności płuc.
Podczas leczenia
Lekarz może wykonać następujące badania:
Bardzo ważne jest, aby pacjent stawił się na te planowe badania.
Jeśli wyniki którychkolwiek z tych badań będą wykazywały nieprawidłowości, lekarz odpowiednio
dostosuje leczenie.
Pacjenci w podeszłym wieku
Pacjenci w podeszłym wieku leczeni metotreksatem powinni pozostawać pod ścisłą kontrolą lekarza
w celu jak najszybszego wykrywania możliwych objawów niepożądanych.
Związane z wiekiem zaburzenia czynności wątroby i nerek oraz niski poziom kwasu foliowego
w organizmie osób starszych wymagają zastosowania względnie niskiego dawkowania metotreksatu.
Inne środki ostrożności
Podczas leczenia metotreksatem notowano przypadki ostrego krwawienia z płuc u pacjentów
z zasadniczą chorobą reumatologiczną. Jeśli u pacjenta wystąpi krwioplucie, czyli odkrztuszanie
wydzieliny z krwią, należy niezwłocznie zwrócić się do lekarza.
Metotreksat może wpływać na układ odpornościowy i niektóre szczepionki mogą nie mieć
odpowiedniego działania podczas stosowania metotreksatu. Jeśli u pacjenta występują utajone lub
przewlekłe zakażenia (np. półpasiec, gruźlica, wirusowe zapalenie wątroby typu B lub C), w trakcie
leczenia metotreksatem może wystąpić ich zaostrzenie lub pogorszenia stanu zdrowia.
Jeśli pacjent miał wcześniej problemy skórne po radioterapii (popromienne zapalenie skóry)
i oparzenia słoneczne, w trakcie leczenia metotreksatem te objawy mogą ponownie wystąpić (reakcja
„z przywołania”). Ekspozycja na promieniowanie UV podczas leczenia metotreksatem może nasilać
zmiany łuszczycowe.
Może wystąpić powiększenie węzłów chłonnych (chłoniak). W takim przypadku należy przerwać
leczenie.
Biegunka może być działaniem niepożądanym leku Metotab i wymaga przerwania leczenia. Jeżeli
u pacjenta wystąpi biegunka, należy powiedzieć o tym lekarzowi.
W przypadku wystąpienia obrzęku, np. twarzy, języka i (lub) gardła i (lub) trudności z połykaniem
albo pokrzywki z towarzyszącymi trudnościami z oddychaniem (wstrząs anafilaktyczny), należy
przerwać stosowanie leku Metotab i niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
U pacjentów chorujących na raka i leczonych metotreksatem zgłaszano występowanie określonych
zaburzeń czynności mózgu (encefalopatia/leukoencefalopatia). Nie można wykluczyć występowania
tego typu działań niepożądanych w przypadku stosowania metotreksatu w leczeniu innych chorób.
Jeśli pacjent, jego partner lub opiekun zauważą nowe wystąpienie lub nasilenie objawów
neurologicznych, w tym ogólne osłabienie mięśni, zaburzenia widzenia, zmiany myślenia, pamięci i
orientacji prowadzące do dezorientacji i zmian osobowości, należy natychmiast skontaktować się z
lekarzem, ponieważ mogą to być objawy bardzo rzadkiego, poważnego zakażenia mózgu,
nazywanego postępującą wieloogniskową leukoencefalopatią (ang. progressive multifocal
leukoencephalopathy, PML).
Należy powiedzieć lekarzowi lub farmaceucie o wszystkich lekach przyjmowanych przez pacjenta
obecnie lub ostatnio a także o lekach, które pacjent planuje przyjmować.
Skuteczność stosowania leku Metotab może ulec zmianie w przypadku jednoczesnego przyjmowania
niektórych innych leków:
Preparaty witaminowe zawierające kwas foliowymogą zmniejszyć skuteczność leczenia i należy je
zażywać tylko na zlecenie lekarza.
Podczas stosowania leku Metotab należy unikać szczepień z zastosowaniemżywych szczepionek.
Podczas stosowania leku Metotab należy unikać picia alkoholu oraz nadmiernych ilości kawy,
napojów zawierających kofeinę i czarnej herbaty.
Ciąża
Nie stosować leku Metotab, jeśli pacjentka jest w ciąży lub próbuje zajść w ciążę. Metotreksat może
spowodować wady wrodzone, działać szkodliwie na nienarodzone dziecko lub wywołać poronienie.
Jest to związane z wadami rozwojowymi czaszki, twarzy, serca i naczyń krwionośnych, mózgu
i kończyn. Dlatego bardzo ważne jest, aby pacjentki będące w ciąży lub planujące ciążę nie
przyjmowały metotreksatu. Jeśli pacjentka jest w wieku rozrodczym, należy przed rozpoczęciem
leczenia definitywnie potwierdzić, że nie jest ona w ciąży, podejmując odpowiednie działania, np.
wykonując test ciążowy. Pacjentka powinna unikać zajścia w ciążę w czasie leczenia metotreksatem
i przez co najmniej 6 miesięcy po jego zakończeniu, stosując przez cały ten czas niezawodne metody
antykoncepcji (patrz także punkt „Ostrzeżenia i środki ostrożności”).
Jeśli pacjentka w czasie leczenia zajdzie w ciążę lub podejrzewa, że może być w ciąży, powinna jak
najszybciej skonsultować się z lekarzem. Pacjentka powinna uzyskać poradę dotyczącą możliwego
szkodliwego wpływu leczenia na dziecko.
Jeżeli pacjentka planuje zajść w ciążę, powinna skonsultować się z lekarzem prowadzącym, który
może skierować pacjentkę do specjalisty, w celu uzyskania porady przed planowanym rozpoczęciem
leczenia.
Płodność mężczyzn
Dostępne dowody nie wskazują na zwiększone ryzyko wad rozwojowych lub poronień po przyjęciu
przez ojca metotreksatu w dawce poniżej 30 mg/tydzień. Nie można jednak całkowicie wykluczyć
ryzyka. Metotreksat może działać genotoksycznie. Oznacza to, że lek może powodować mutacje
genetyczne. Metotreksat może mieć wpływ na plemniki i wywoływać wady wrodzone. Dlatego
pacjent powinien unikać zapłodnienia partnerki i nie może być dawcą nasienia w czasie przyjmowania
metotreksatu i przez co najmniej 6 miesięcy po jego zakończeniu.
Karmienie piersią
Przed rozpoczęciem leczenia i podczas stosowania leku Metotab należy zaprzestać karmienia piersią.
Podczas stosowania leku Metotab mogą występować działania niepożądane ze strony ośrodkowego
układu nerwowego, np. uczucie zmęczenia i zawroty głowy. W niektórych przypadkach może to
niekorzystnie wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów lub wykonywania zadań wymagających
zwiększonej koncentracji uwagi. W przypadku występowania zmęczenia lub senności nie należy
prowadzić pojazdów lub obsługiwać maszyn.
Pacjent jest odpowiedzialny za podjęcie decyzji, czy jest odpowiednio sprawny, aby móc prowadzić
pojazd lub wykonywać zadania wymagające zwiększonej koncentracji uwagi. Leki stosowane przez
pacjenta, ze względu na swoje działanie lub działania niepożądane, są jednym z czynników, które
mogą wpływać na zdolność wykonywania tych zadań w sposób bezpieczny. Opis działania leku i
działań niepożądanych został przedstawiony w innych punktach ulotki. Należy przeczytać wszystkie
informacje zawarte w tej ulotce, a w razie jakichkolwiek wątpliwości należy zwrócić się do lekarza
lub farmaceuty.
Jeżeli stwierdzono wcześniej u pacjenta nietolerancję niektórych cukrów, pacjent powinien
skontaktować się z lekarzem przed przyjęciem leku.
Dawka w reumatoidalnym zapaleniu stawów i łuszczycy pospolitej:
Przyjmować lek Metotab tylko raz na tydzień.
Pacjent w porozumieniu z lekarzem ustali, w którym dniu tygodnia będzie zażywał lek.
Ten lek należy zawsze przyjmować zgodnie z zaleceniami lekarza. W razie wątpliwości należy
zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.
Dawkę leku ustala lekarz w sposób indywidualnie dostosowany do potrzeb każdego pacjenta.
Zazwyczaj lek zaczyna działać po 4 – 8 tygodniach w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów,
a w przypadku łuszczycy pospolitej po 2 – 6 tygodniach. Czas trwania leczenia ustala lekarz.
W przypadku wrażenia, że działanie leku Metotab jest za silne lub za słabe, należy zwrócić się do
lekarza lub farmaceuty.
Należy przestrzegać zaleceń lekarza dotyczących dawkowania. Nie należy zmieniać dawkowania leku
samodzielnie.
W przypadku podejrzenia, że pacjent przyjął większą niż zalecana dawkę leku Metotab, należy
natychmiast skontaktować się z lekarzem prowadzącym leczenie, który zdecyduje o odpowiednim
leczeniu w zależności od ciężkości zatrucia.
Nie należy stosować dawki podwójnej w celu uzupełnienia pominiętej dawki. Należy poradzić się
lekarza i przyjąć przepisaną przez lekarza dawkę jak najszybciej, a następnie przyjmować dawkę raz
w tygodniu.
Jak każdy lek, lek ten może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.
Częstość występowania i stopień nasilenia działań niepożądanych zależą od dawki i częstości
podawania leku Metotab. Ponieważ ciężkie działania niepożądane mogą wystąpić nawet po małych
dawkach leku, ważne jest, aby lekarz regularnie kontrolował stan zdrowia pacjenta. Lekarz
prowadzący wykonana badania w celu wykluczenia nieprawidłowościparametrów krwi (np. mała
liczba białych krwinek, mała liczba płytek krwi, chłoniak) oraz zmian w nerkach i wątrobie.
Najistotniejsze działania niepożądane dotyczą układu krwiotwórczego i przewodu pokarmowego.
Należy niezwłocznie powiedzieć lekarzowi, jeśli u pacjenta wystąpią jakiekolwiek następujące
objawy, gdyż mogą one wskazywać na ciężkie, potencjalnie zagrażające życiu działania niepożądane,
które wymagają pilnego podjęcia określonego leczenia:
Poniżej znajdują się inne działania niepożądane, które mogą wystąpić:
Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione
w tej ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi, farmaceucie lub pielęgniarce. Działania niepożądane
można zgłaszać bezpośrednio do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów
Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów
Biobójczych:
Al. Jerozolimskie 181C, PL-02-222 Warszawa, Tel.: +48 22 49-21-301, Faks: +48 22 49-21-309,
Strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl .
Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu.
Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na temat
bezpieczeństwa stosowania leku.
Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
Brak specjalnych zaleceń dotyczących przechowywania leku.
Nie stosować leku Metotab po upływie terminu ważności zamieszczonego na opakowaniu po skrócie
„Termin ważności”. Termin ważności oznacza ostatni dzień danego miesiąca.
Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji ani domowych pojemników na odpadki. Należy zapytać
farmaceutę, jak usunąć leki, których się już nie używa. Takie postępowanie pomoże chronić
środowisko.
Tabletki żółte, lekko nakrapiane, okrągłe, obustronnie wypukłe. Tabletki 10 mg mają linię podziału,
która jest przeznaczona wyłącznie do oznakowania.
Butelka z HDPE lub PP, z wieczkiem z PP, zawierająca 10, 30, 50 lub 100 tabletek.
Nie wszystkie rodzaje opakowań muszą znajdować się w obrocie.
medac Gesellschaft für klinische Spezialpräparate mbH
Theaterstr. 6
22880 Wedel
Niemcy
Tel. +49 4103 8006 0
Faks: +49 4103 8006 100
Masz pytania o lek lub objawy? Lekarz online oceni Twój przypadek i, jeśli to potrzebne, wystawi e-receptę.